Advies SodM: Weeg maatschappelijke ontwrichting in Groningen mee bij niveau gaswinning 2019/2020
Dit advies dateert van 8 mei 2019. De beving bij Westerwijtwerd van 22 mei en de gevolgen ervan voor de Groningers zijn daarom niet meegenomen.
Weeg de maatschappelijke ontwrichting in Groningen als gevolg van de gaswinning expliciet mee bij de vaststelling van de operationele strategie voor komend gasjaar. Dat heeft het Staatstoezicht op de Mijnen (SodM) de minister van Economische Zaken en Klimaat (EZK) op 8 mei geadviseerd voor het vaststellingsbesluit voor de gaswinning in Groningen. Bij dit advies heeft SodM de opgetreden schade en de voortgang in de afhandeling ervan betrokken, evenals de voorspellingen van de mate van schade die nog kan optreden, de tot nu toe trage voortgang van de versterkingsoperatie en de invloed hiervan op de veiligheidsbeleving.
Hoe zat het ook al weer?
In 2018 heeft het kabinet besloten dat er niet méér gas uit het Groningen-gasveld gewonnen mag worden dan nodig is om mensen en bedrijven van aardgas te voorzien (de leveringszekerheid). Gasunie Transport Services (GTS) heeft aangegeven dat voor de leveringszekerheid in gasjaar 2019/2020 15,9 miljard Nm3 benodigd is uit het Groningen-gasveld (uitgaande van een gemiddeld temperatuurscenario). De NAM heeft twee verschillende operationele strategieën voorgesteld om de benodigde hoeveelheid gas te winnen. SodM heeft EZK geadviseerd welke strategie vanuit het oogpunt van veiligheid de voorkeur geniet.
De twee strategieën vergeleken
In een operationele strategie staat de wijze beschreven waarop de NAM het gas gaat winnen, zoals de opstartvolgorde van de diverse clusters en de fluctuaties in de winning. De eerste strategie minimaliseert de regionale grondbeweging per inwoner. De tweede strategie minimaliseert het aantal te verwachten bevingen in het gehele Groningen-gasveld per jaar. De verschillen tussen de twee operationele strategieën zijn klein. Het voornaamste verschil is de verwachte fluctuatie in de winning van aardgas. Veranderingen in de snelheid van de winning kunnen een ongunstig effect hebben op het optreden van bevingen. Omdat bij operationele strategie 1 de minste fluctuaties voorkomen, adviseert SodM EZK om voor deze strategie te kiezen.
Maatschappelijke ontwrichting door schade
Voor beide strategieën is er volgens de berekeningen kans op schade. Het stuwmeer aan niet-afgehandelde schademeldingen in combinatie met vooralsnog veelal lange wachttijden heeft een grote impact op de regio. De moeizaam op gang komende versterking vergroot deze impact alleen maar. Voor een deel van de getroffen burgers is de impact dermate dat het hun leven overheerst. De extra schade die beide operationele strategieën mogelijk aan de bestaande problemen met de schadeafhandeling toevoegen, vindt SodM zorgelijk. SodM is daarom van mening dat bij beide strategieën er in enige mate sprake is van maatschappelijke ontwrichting voor de inwoners van Groningen. SodM adviseert de minister deze maatschappelijke ontwrichting een duidelijke plaats te geven in zijn afweging voor een verantwoord winningsniveau voor het gasjaar 2019/2020 en niet op voorhand de GTS raming voor de leveringszekerheid als het winningsniveau te beschouwen.
Gevolgen voor de versterkingsopgave
SodM adviseert EZK om de gebouwen die volgens de nieuwste risicoberekeningen (HRA2019) een (licht) verhoogd risicoprofiel hebben gekregen, toe te voegen aan het versterkingsprogramma. Het gaat hierbij vooral om gebouwen waarvan de typologie gericht is onderzocht en nu met meer zekerheid is vastgesteld. Het risicoprofiel is echter in veel gevallen nog gebaseerd op een schatting van de specifieke typologie van een gebouw. In de berekening wordt rekening gehouden met de onzekerheid van deze informatie. SodM adviseert om bewoners in staat te stellen specifieke informatie over hun woning op te geven ten behoeve van de berekening van het risicoprofiel. Daarnaast adviseert SodM om gebouwen die volgens de berekeningen geen verhoogd risico hebben maar wel in de stutten staan dan wel significant veel schade hebben, toe te voegen aan de versterkingsopgave. Alle gebouwen in de versterkingsopgave moeten eerst worden opgenomen en beoordeeld om te kunnen bepalen of ze daadwerkelijk versterkt moeten worden (en op welke wijze).
Indienen zienswijzen op ontwerp-besluit kan tot en met 5 augustus
Hieronder vindt u de adviezen van SodM aan het ministerie van EZK over het ontwerp-vaststellingsbesluit Gaswinning Groningenveld 2019-2020. Iederen kan tot en met maandag 5 augustus een zienswijze geven op het ontwerp-besluit. Het ontwerp-besluit zelf, de bijbehorende adviezen en de wijze waarop u uw zienswijze kunt geven, vindt u op de website van bureau-energieprojecten.