Geen gezondheidsrisico’s door kwik in Gronings aardgas
Huishoudens hebben geen gezondheidsrisico’s gelopen door de aanwezigheid van kwik in Gronings aardgas. Dat concludeert het Staatstoezicht op de Mijnen (SodM). SodM is juni 2022 een onderzoek gestart na het bekend worden van notulen van de Maatschap Groningen over de periode 2012-2015. In deze notulen spraken de leden van de Maatschap over hoger dan verwachte kwikconcentraties in het Gronings aardgas. De Maatschap Groningen was onderdeel van het 'Gasgebouw' – de publiek-private samenwerking tussen de Rijksoverheid, Shell en ExxonMobil voor de winning en verkoop van Gronings aardgas. De Maatschap heeft deze problematiek destijds niet gemeld bij SodM.
Kwik zit van nature in aardgas. Het kwikgehalte wordt na winning door middel van koeling en filtratie omlaag gebracht. Toch kan er nog steeds kwik in het aardgas zitten op het moment dat dit via de gasleiding bij mensen thuis terechtkomt. Bij het koken op gas of het gebruik van een geiser kunnen hierdoor binnenshuis kwikdampen ontstaan. Kwik behoort tot de groep zeer zorgwekkende stoffen (ZZS) zoals bepaald in het kader van de EU verordening REACH. Er is echter geen norm voor de toegestane hoeveelheid kwik in het aardgas voor huishoudens. Een te hoge concentratie kwik is schadelijk voor de gezondheid. Daarom heeft SodM hier nader onderzoek naar gedaan.
SodM: ‘Maak gezondheid óók onderdeel van de gaskwaliteit.’
In Nederland zijn er wettelijke regels voor de kwaliteit van aardgas (Ministeriële Regeling Gaskwaliteit). Deze regels zijn met name gericht op de veiligheids- en kwaliteitsaspecten van het gas. Er zijn echter geen normen voor mogelijke gezondheidseffecten door gebruik van het gas bij mensen thuis. “Bij het Gronings aardgas zijn er gelukkig geen gezondheidsrisico’s geweest voor de gebruikers ervan. In de energietransitie zal het vaker voorkomen dat andere gassen worden toegevoegd aan het aardgas. SodM adviseert daarom de minister van Klimaat en Energie om de veiligheidseisen voor gaskwaliteit zó te stellen dat ook de gezondheid goed wordt beschermd.” – aldus Francine Kiewiet de Jonge, directeur Gasnetten en Gaswinning Groningen bij SodM.
Informatie van NAM en GTS
Bij het winnen en transport van het Gronings aardgas naar huishoudens zijn op landelijk niveau twee partijen betrokken: de NAM en Gasunie Transport Services (GTS). De NAM wint het gas uit het Groningen-gasveld en levert het af aan GTS. GTS beheert het landelijk gastransportnet waarmee het gas door Nederland wordt getransporteerd. SodM heeft zowel bij NAM als GTS informatie opgevraagd over de verrichte metingen en rapporten over kwik in Gronings aardgas. Uit deze informatie bleek dat de NAM in 2014 een berekening had uitgevoerd naar de blootstelling aan kwik door huishoudens.
RIVM: ‘Gronings aardgas niet schadelijk voor de gezondheid’
SodM heeft het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) gevraagd om de berekening te controleren en te beoordelen of de piekblootstelling aan kwik gevolgen kan hebben gehad voor de gezondheid. Het RIVM heeft vastgesteld dat de berekening goed is uitgevoerd. De gemiddelde dagelijkse blootstelling aan kwik blijft ruim onder de gezondheidskundige advieswaarde. Er zijn echter ook piekbelastingen geweest waardoor de blootstelling hoger was dan deze advieswaarde. Volgens het RIVM is dit niet schadelijk geweest voor de gezondheid. Daarvoor waren de concentraties kwik in het aardgas te laag.
Tegenwoordig bijna geen Gronings aardgas meer
In het verleden was het grootste deel van het bij huishoudens gebruikte aardgas afkomstig uit het Groningen gasveld. Inmiddels is door de teruglopende gaswinning uit het veld het aandeel van het Groningen-aardgas in het totale volume voor huishoudelijk gebruik zeer beperkt.