Diep in de bodem ligt warm zoutwater opgeslagen in poreuze zand- en gesteentelagen. Hoe dieper in de aarde, hoe warmer het wordt. De energie die opgeslagen is in dit warme water wordt geothermie of aardwarmte genoemd.
Animatie Geothermie Bij Staatstoezicht op de Mijnen zien we toe op veilige energiewinning voor mens en milieu. Hier is geothermie, ook wel aardwarmte, er één van. Een methode om energie te winnen: waarbij je warm zoutwater uit een dieper gelegen aardlaag omhoog pompt. Boven de grond brengt een warmtewisselaar de warmte onder andere naar kassen en huizen. Het afgekoelde water pomp je terug in de grond. Dit warmt daar vanzelf weer op. Hernieuwbare energie dus. Geothermie is duurzaam - maar het moet wel veilig gebeuren. Net als voor olie en gas moet je diep in de ondergrond boren; bij ultradiepe geothermie wel meer dan 4 kilometer diep. Veel risico’s van het boren zijn vergelijkbaar. Daarbij is de sector nog jong en onervaren; En kan boren zónder de juiste techniek of kennis gevaarlijk uitpakken. In uitzonderlijke gevallen kan ook geothermie aardbevingen veroorzaken. Veilige geothermie vereist een forse investering: in aanleg, onderhoud én het verwijderen van de installatie. Alléén met een goede kijk op de risico’s, de juiste techniek, kennis en financiering kan geothermie een duurzaam én veilig alternatief zijn. Meer weten? Kijk op www.sodm.nl/geothermie
Hoe werkt geothermie?
Voor geothermie wordt warm zoutwater uit een dieper gelegen aardlaag omhoog gepompt. Bij ultradiepe geothermie zelfs tot 8 kilometer diep. Boven de grond wordt de warmte via een warmtewisselaar onder andere naar kassen en gebouwen gebracht. Het afgekoelde water wordt via een tweede put weer terug in de grond gepompt. Dit warmt daar vanzelf weer op. Hernieuwbare energie dus. Voor de winning van geothermie gelden de regels uit de Mijnbouwwet. Op een plattegrond op Alles over aardwarmte staan alle plekken in Nederland waar al geothermie gewonnen wordt.
Wat is de rol van het Staatstoezicht op de Mijnen?
Het Staatstoezicht op de Mijnen (SodM) houdt toezicht op de veiligheid voor mens en milieu bij de winning van geothermie. In juli 2017 heeft SodM in dat kader een aantal aanbevelingen gedaan aan de geothermiesector en het ministerie van Klimaat en Groene Groei (KGG) in de Staat van de sector Geothermie. Om aardwarmte te mogen opsporen en winnen, moet de exploitant vergunningen aanvragen bij KGG. SodM adviseert het ministerie over het verlenen van vergunningen. Meer informatie over aangevraagde en verleende vergunningen is te vinden op het Nederlands Olie- en Gasportaal.
Wat zijn de belangrijkste aandachtspunten van SodM?
SodM ziet erop toe dat het boren naar én produceren van aardwarmte veilig gebeurt. In het bijzonder kijkt SodM naar:
- Aardbevingen
SodM adviseert terughoudend te zijn met geothermie in gebieden waar aardbevingen voorkomen als gevolg van gaswinning of op locaties die gelegen zijn dicht bij actieve breuken in de diepe ondergrond. - Het onverwacht aanboren van olie of gas;
Een ongecontroleerde uitstroom van olie en gas (‘blow-out’) levert brand- en explosiegevaar op met alle schadelijke gevolgen van dien voor mens en milieu. - Bodem- of drinkwaterverontreiniging; Lekkage van zoutwater uit een geothermieput (of aardwarmteput) kan leiden tot milieuverontreiniging.
- Arbeidsomstandigheden;
Medewerkers kunnen in aanraking komen met heet, zout water, werken met zwaar en soms risicovol gereedschap en lopen ook een risico van vallende voorwerpen. Ook kunnen zij in aanraking komen met radioactiviteit die van nature in de ondergrond kan voorkomen.