SodM-onderzoek naar veiligheid geothermie: maatregelen om lekkende putten te voorkomen nog niet bij alle bedrijven op het gewenste niveau
Staatstoezicht op de Mijnen (SodM) heeft opnieuw onderzoek gedaan naar beheersmaatregelen voor de veiligheid van geothermieputten. Met name naar de maatregelen die moeten voorkomen dat een put gaat lekken.
Daaruit blijkt enerzijds dat de naleving van wet- en regelgeving is verbeterd en dat de professionalisering van de sector in gang is gezet met onder meer de verplichting dat putten dubbelwandig worden uitgevoerd. Anderzijds concludeert SodM dat de professionalisering en daarmee de veiligheid nog niet bij alle bedrijven op het gewenste niveau is. Pieter van de Bergen, directeur Geothermie van SodM: “Wij zien dat er een aantal bedrijven actief zijn die passen binnen een ‘zesjescultuur’ waarbij de inspanningen gericht zijn op het behalen van een minimaal resultaat”. Voor deze groep, kan en móet het beter. SodM verwacht van deze bedrijven dat ze verantwoordelijkheidszin tonen voor de veiligheid van mens en milieu. Dit is primair van belang voor de omgeving en ook voor de geothermiebranche als geheel.
Lekken voorkomen
Het beheersen van de putintegriteit wordt gedaan met behulp van een putintegriteit-zorgsysteem of Well Integrity Management System (WIMS). In dit systeem kan het bedrijf aangeven welke (beheers)maatregelen zij treft om de putwanden integer te houden en zo lekkages van de putten voorkomen.
Doel van het WIMS inspectie project
Het doel van de WIMS-inspecties is om vast te stellen of operators in de geothermiesector alle relevante risico’s in het kader van putintegriteit inzichtelijk hebben en of zij voldoende beheersmaatregelen hebben benoemd om putfalen te voorkomen en daarmee lekkage van zout formatiewater naar bodem en grondwater te voorkomen.
Methode van inspecteren
In 2022 zijn de WIMS-documenten van 19 operators – alle operators in Nederland met actieve putten - beoordeeld door SodM. Deze 19 operators hebben gezamenlijk 52 putten, waarvan 37 enkelwandige putten en 15 dubbelwandige putten zijn. Bij de beoordeling is rekening gehouden met de individuele putontwerpen en heeft de nadruk gelegen op hoe de putintegriteit is geborgd in het zorgsysteem. Naar aanleiding van de beoordeling hebben de operators een brief van SodM ontvangen met de bevindingen en de hierbij geconstateerde overtredingen en verbeterpunten. In deze brief is een termijn gesteld waarbij de operators in de gelegenheid zijn gesteld om de overtredingen ongedaan te maken en een reactie te geven op de openstaande verbeterpunten.
Bij de beoordeling of iets een overtreding is of een verbeterpunt wordt uitgegaan van de eisen uit de ISO 16530-1. In de (meeste) instemmingsbesluiten is de verplichting opgenomen dat het WIMS moet voldoen aan deze ISO 16530-1. Deze ISO-norm maakt onderscheid in minimale vereisten (‘shall’) om aan de norm te voldoen en aanbevelingen (‘should’) om beter aan de norm te voldoen. Bij het ontbreken van een minimale vereiste wordt niet aan de ISO-norm voldaan; dit is een overtreding. Wanneer een aanbeveling uit de ISO-norm niet is opgenomen in het WIMS is dit vertaald naar een verbeterpunt.
Overtredingen
De meest voorkomende overtredingen die tijdens de inhoudelijke beoordeling van de WIMS-documenten zijn vastgesteld, zijn (een onvoldoende beschrijving van) het beheer van het drukregime en het onvoldoende formuleren van de acties die nodig zijn naar aanleiding van de resultaten van wanddiktemetingen. Beide zijn essentieel om de putintegriteit te monitoren, de trend in wanddikteverlies te kunnen analyseren en te bepalen wanneer reparatie- en onderhoudswerkzaamheden nodig zijn.
Verbeterpunten
Een belangrijk verbeterpunt is dat er vaak een overzicht ontbreekt met onder andere een heldere analyse van de actuele status van de put, of de belangrijke putonderdelen voldoen aan de criteria om goed als barrière te kunnen functioneren, wat de verwachte datum is dat de put niet meer aan deze criteria voldoet, wat de gevolgen hiervan zijn voor de put en wanneer op basis van deze informatie de volgende test en/of reparatie is gepland.
Een ander verbeterpunt is dat het onderhoudsprogramma met onderhoudsfrequentie en -planning regelmatig ontbreekt. Ook een overzicht van welk preventief en correctief onderhoud in de afgelopen periode is uitgevoerd ontbreekt. Hierdoor is het niet duidelijk of het onderhoud van de put goed is geborgd en bijvoorbeeld wordt gemonitord en geanalyseerd. Op basis van een analyse van het uitgevoerde onderhoud kan bijvoorbeeld bepaald worden of de onderhoudsstrategie moet worden aangepast.
Er ontbreekt vaak een overzicht met de wijzigingen die zijn uitgevoerd die van invloed kunnen zijn op verschillende elementen in het WIMS. Ook een overzicht of de put aan de kritische prestatie indicatoren (KPI’s) voldoet ontbreekt vaak. Wanneer er (grote) afnames van de wanddikte vastgesteld worden, wordt niet altijd vermeld welke maatregelen genomen worden om de putintegriteit te borgen. Sommige WIMS gaan onvoldoende in op de integriteit of zelfs aanwezige breuken in de putten.
Herinspecties
Naar aanleiding van bovenstaande overtredingen en verbeterpunten zijn herinspecties uitgevoerd. Alle operators hebben naar aanleiding van de brieven de overtredingen ongedaan gemaakt en aangegeven hoe de verbeterpunten opgepakt worden en verwerkt worden in het WIMS Hiermee wordt voldaan aan de (verplichte) eisen uit de Mijnbouwwet, -besluit, -regeling en ISO 16530-1. Nadat afgelopen jaar gekeken is of de operators hun WIMS op orde hadden worden in 2023 veldinspecties uitgevoerd. Bij de veldinspecties gaat getoetst worden hoe de maatregelen en methodieken die worden beschreven in het WIMS zijn geïmplementeerd in de praktijk.