Toezicht en samenwerking
De strenge wet- en regelgeving in Nederland en de EU zorgt er voor dat de delfstoffenwinning in Nederland veilig voor mens en milieu gebeurt. De samenleving heeft hoge verwachtingen van het toezicht door SodM. En dat is terecht.
Maatschappelijke ontwikkelingen, opvattingen en wensen, beleidsmaatregelen en technologische veranderingen vragen om een inspectie die toekomst- en omgevingsgericht is. SodM werkt voortdurend aan een efficiënte, effectieve en integrale handhaving en toezicht.
Waarop is het toezicht van SodM gebaseerd?
Het toezicht (en opsporing) op de olie-, gas en zoutwinning in Nederland is gebaseerd op wetten, regelingen en besluiten. Het toezicht door SodM gebeurt op basis van de Mijnbouwwet en de Gaswet. De aspecten veiligheid, gezondheid en milieu staan daarbij centraal.
Die onderwerpen komen ook terug in andere wetten, zoals de Wet Milieubeheer, Arbeidstijdenwet, Warenwet en de Arbeidsomstandighedenwet. Vanwege het specifieke karakter van de delfstofwinning is SodM in deze wetten aangewezen als toezichthouder voor de mijnbouwsector.
Sinds 2006 is SodM in de Gaswet aangewezen als toezichthouder op de veiligheid bij gastransport. Het gaat daarbij om het gehele gasnet vanaf Gasunie (80 bar) tot aan de gasmeters in woningen (100 mbar).
Wie zijn de handhavingspartners van SodM?
Handhavingspartners zijn allereerst de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT), de Inspectie Sociale zaken en Werkgelegenheid (I-SZW) en de Autoriteit Nucleaire Veiligheid en Stralingsbescherming (ANVS). Hun werk wordt op mijnbouwwerken uitgevoerd door SodM, die daarvoor formeel is aangewezen door de ministers van I&M en SZW.
Daarnaast heeft SodM voor de controle op emissiegegevens van industrie een samenwerkingsovereenkomst afgesloten met de Nederlandse Emissie Autoriteit. Ook de politie (voor offshore is dit de dienst Luchtvaartpolitie) en het OM (Functioneel Parket) zijn handhavingspartners. Met de politie wordt samengewerkt in geval van ernstige of fatale ongevallen. Met het OM wordt samengewerkt in alle gevallen van strafrechtelijk onderzoek. Daarnaast wordt er samengewerkt met de Kustwacht.
Naast SodM (veiligheid) houden ook de Autoriteit Consumenten en Markt (kwaliteit van de netwerken, leveringszekerheid en transporttarieven) en de Inspectie Leefomgeving en Transport (externe veiligheid) toezicht op de gastransportnetten. Het Agentschap Telecom (AT) houdt vanuit de Wet Informatie-Uitwisseling Ondergrondse Netten toezicht op schade ontstaan door graafwerkzaamheden. Graven is veruit de grootste oorzaak van lekkages in gasnetten.
Welke interventies kan SodM doen?
Het toezicht kan leiden tot formele interventies, zoals bijvoorbeeld het geven van waarschuwingen, het stilleggen van werkzaamheden of het opleggen van last onder dwangsom en bestuurlijke boetes. De drie opdrachtgevende ministeries EZK, SZW en I&M hebben elk, voor hun wetgeving, een eigen interventiestrategie opgesteld. SodM houdt zich hier aan.
Strafrechtelijke handhaving vindt plaats onder leiding van het Openbaar Ministerie (OM). Veel inspecteurs van SodM hebben de status van Buitengewoon Opsporing Ambtenaar (BOA). Zij onderzoeken, onder het gezag van het OM, gevallen waarbij sprake is van vermoedelijke overtredingen.