Zoutwinning in Twente
De industriële zoutwinning in Nederland is begonnen in Boekelo, Twente, in 1918. In 1933 verplaatste de winning zich naar Hengelo. Boven de zoutcavernes ligt bebouwing in het buitengebied van Hengelo en Enschede. In de nabijheid van cavernes bevinden zich belangrijke infrastructuur in de vorm van een doorgaande snelweg en enkele hoogspanningsleidingen.
In Twente bevindt zich een zoutlaag van circa 50 meter dik, relatief dicht bij de oppervlakte op 400-500 meter diepte. Omdat de zoutlaag niet zo dik is, zijn de cavernes plat van vorm. Ze hebben een hoogte van enkele tientallen meters en een doorsnee van circa 120 meter. De cavernes hebben de grootte van een voetbalstadion maar zijn relatief klein in vergelijking met de cavernes in het noorden van het land. In een gebied van ongeveer tien vierkante kilometer bevinden zich circa 350 cavernes waarvan er momenteel nog zo’n 80 in gebruik zijn.
Risico van bodemdaling
In Twente zijn 61 cavernes die mogelijk instabiel worden in de nabije of in de verre toekomst. Een aantal van deze cavernes vormt geen gevaar, ze zijn ‘inherent veilig’. Er is ook een aantal cavernes dat door hun positie en ligging wel een risico op het ontstaan van een sinkhole geeft. Om tekenen van instabiliteit in een vroeg stadium te meten, is een microseismisch meetnetwerk aangelegd. Daarnaast maken periodieke sonarmetingen vormveranderingen (eventuele instortingen) in de cavernes zichtbaar.
De ervaring in Twente leert dat als een caverne in dit gebied instabiel wordt, er voldoende tijd is (jaren) om maatregelen te nemen, zodat effecten aan de oppervlakte zullen uitblijven ofwel de schadelijke gevolgen ervan beperkt worden. Bijvoorbeeld door de cavernes op te vullen. Er moet ook een plan zijn hoe de risico's beheerst worden als de mijnbouwonderneming niet meer actief zou zijn. Immers, de verantwoordelijkheid voor de beheersing van de risico's ligt bij deze ondernemingen, ook nadat de zoutwinning is beëindigd.
In Twente bevindt zich een vuilstort bovenop twee cavernes die als potentieel instabiel en niet-inherent veilig worden beschouwd. Om milieuverontreiniging te voorkomen (als bij een sinkhole vuil in het grondwater zou komen), is het van belang dat de cavernes goed gemonitord worden en bij signalen van instabiliteit acties te nemen ter bescherming van de veiligheid van de leefomgeving en het milieu.
Risico van milieuverontreiniging
Transportleidingen, putten en cavernes kunnen gaan lekken, zowel tijdens de winning als daarna. Het risico is dan vervuiling van het oppervlakte- en grondwater, dat dan niet meer bruikbaar zou zijn voor landbouw of drinkwaterwinning. In Twente zijn veelvuldig lekkages voorgekomen door verouderde leidingen en putten. AkzoNobel heeft deze in 2017 en 2018 onder verscherpt toezicht van SodM vervangen.