Focus op veiligheid om de versterkingsopgave in 2028 af te ronden
Met het aannemen door de Eerste Kamer op 16 april jl. van het wetsvoorstel om de gaswinning uit het Groningen-gasveld zo snel mogelijk definitief te beëindigen, is een cruciale stap gezet naar veiligheid en zekerheid voor de inwoners van Groningen. Hiermee is het echter nog niet veilig in Groningen. Daarnaast moeten nog zo’n 12.000-13.000 adressen worden versterkt. Houd hierbij de focus op veiligheid om de versterkingsopgave in 2028 te kunnen afronden, zo adviseert het Staatstoezicht op de Mijnen (SodM) in de Staat van de veiligheid van Groningen in verband met de voormalige gaswinning. SodM heeft in deze jaarlijkse rapportage de voortgang van de versterkingsopgave in 2023 onderzocht, en de sluiting van het Groningen-gasveld en de nazorgfase in kaart gebracht.
Theodor Kockelkoren, inspecteur-generaal van het Staatstoezicht op de Mijnen: “Het borgen van veiligheid dient prioriteit te krijgen boven de maatregelen die voor genoegdoening zorgen. Veiligheid is meer dan stenen. Onzekerheden over de aardbevingen, over de impact op de woning, én door het lange wachten op versterking en schadeafhandeling, kunnen leiden tot langdurige stress. Soms zelfs met ernstige gezondheidsklachten tot gevolg. Daarom is het belangrijk de versterkingsopgave zo snel als mogelijk af te ronden.”
Afronding 2028 noodzakelijk voor de veiligheid
Stress en gevoelens van onveiligheid kunnen tot (ernstige) gezondheidsklachten leiden, zoals uit onderzoek van Gronings Perspectief blijkt. Uit het meest recente onderzoek van Gronings Perspectief (april 2024) blijkt echter ook dat als de versterking van de woning is afgerond, bewoners zich weer iets veiliger voelen, het gevoel van hoop stijgt en de stressklachten afnemen. Daarom is het noodzakelijk dat, naast een voorspoedige schadeafhandeling, gebouwen zo spoedig mogelijk en conform afspraak uiterlijk in 2028 versterkt worden.
3 adviezen omtrent veiligheid
Om de veiligheid van de inwoners in Groningen goed te regelen, adviseert SodM het volgende:
- Focus op veiligheid
Het afronden van de versterkingsopgave is noodzakelijk voor de veiligheid van de mensen in Groningen. Laat de Nationaal Coördinator Groningen (NCG) alleen duurzaamheidsmaatregelen tijdens de versterking van een woning uitvoeren, zolang deze geen significante vertraging opleveren voor de noodzakelijke versterking van andere woningen. En breng duurzaamheidsmaatregelen aan woningen die slechts licht versterkt hoeven te worden, waar mogelijk onder bij andere uitvoerders.
- Voer de geplande versnelling uit
De NCG voert de eerste helft van 2024 een diepteanalyse uit van de vertragende factoren. Benut alle interventies die hieruit naar voren komen om de versterking toch in 2028 te realiseren. Geef daarbij de regisseur Dorpenaanpak (die zich bezig houdt met de versterking van woningen in Garrelsweer, Wirdum, Leermens en Zeerijp) de ruimte om de versterking te versnellen.
- Maak werk van nazorg
Na het sluiten van het Groningen-gasveld volgt ontmanteling, sanering en nazorg. Dat laatste is nodig, want de aardbevingen en de bodemdaling zullen nog lange tijd doorgaan. Ook al wint de NAM geen aardgas meer, het bedrijf blijft verplicht de nadelige gevolgen van de gaswinning uit het verleden zoveel mogelijk te voorkomen. Hiervoor is monitoring, systematisch beheer van data en kennis, en wetenschappelijk onderzoek naar zowel de technische aspecten als de gevolgen voor mens en milieu noodzakelijk. SodM adviseert om in de voorgenomen wijziging van de Mijnbouwwet het stelsel rondom de nazorg te verduidelijken en wettelijk vast te leggen – niet alleen voor het Groningen-gasveld maar voor alle mijnbouwactiviteiten in Nederland.
Doorgaande aardbevingen
De jarenlange gaswinning heeft voor drukverschillen gezorgd in het Groningen-gasveld. Deze druk is zich aan het vereffenen. Dit proces veroorzaakt nog spanningen op breuken in de diepe ondergrond, die tot bevingen kunnen leiden. Daarom gaan de aardbevingen door, ook nadat de winning uit het Groningen-gasveld is gestopt. Ondertussen neemt de kans op zware aardbevingen, en het totale aantal aardbevingen naar verwachting wel af. Toch kunnen er nog aardbevingen plaatsvinden die zwaar genoeg zijn om in ieder geval een deel van de woningen te laten instorten.