Zorgen over vertraging versterkingsopgave bij uitbreiding takenpakket NCG
Het Staatstoezicht op de Mijnen (SodM) maakt zich zorgen over het plan van de staatssecretaris Herstel Groningen om het isoleren van woningen die slechts licht hoeven te worden versterkt toe te voegen aan het takenpakket van de Nationaal Coördinator Groningen (NCG). Het gaat hierbij om ongeveer 3.400 licht te versterken woningen. Vanwege de beperkte capaciteit van NCG gaan deze extra werkzaamheden ten koste van alle andere bewoners die nog steeds wachten op versterking, waardoor deze nog langer in onveiligheid en onzekerheid moeten leven. NCG heeft het afgelopen jaar zo’n 1.200 adressen versterkt of door nieuwbouw vervangen, en er moeten naar verwachting nog ruim 10.000 adressen worden versterkt in Groningen.
"De versterkingsopgave in Groningen gaat al jarenlang te langzaam. Als NCG daarnaast ook nog de taak krijgt om woningen die slechts licht versterkt hoeven worden te isoleren, vrees ik dat duizenden mensen nog langer moeten wachten op versterking. Dat zou ik onacceptabel vinden voor deze lange rij met stille wachtenden”, aldus inspecteur-generaal Theodor Kockelkoren van SodM.
Veiligheid boven verduurzaming
SodM benadrukt dat de prioriteit moet liggen bij het snel afronden van de versterking van alle woningen in het aardbevingsgebied, zodat burgers zo spoedig mogelijk weer in een veilig huis kunnen wonen. De huidige werkwijze van NCG, waarbij verduurzamingsmaatregelen alleen worden uitgevoerd bij middelzware en zware versterkingen, is in lijn met de adviezen van SodM en de commissie Van Geel. Hoewel het begrijpelijk is dat bewoners isolatiemaatregelen tegelijkertijd met de versterking willen realiseren, is de boodschap van de commissie helder: de versterking moet altijd voorrang krijgen, zelfs als dit betekent dat verduurzaming op een later moment moet plaatsvinden. De verduurzaming kan ook gerealiseerd worden buiten NCG om en na afronding van de versterking, zodat andere bewoners niet nog langer hoeven te wachten voordat zij aan de beurt zijn voor versterking.
Versterking voor veiligheid en gezondheid
Op 19 april 2024 is het Groningen-gasveld definitief gesloten. Hiermee is het nog niet veilig in Groningen. Ook al is de kans heel klein, er kunnen nog steeds aardbevingen voorkomen die zwaar genoeg zijn om huizen te laten instorten. Daarom moeten er nog steeds woningen versterkt worden in het gebied. Daarnaast heeft het jarenlange wachten op versterking ernstige gevolgen voor de gezondheid en het welzijn van bewoners, zo blijkt uit de onderzoeken van Gronings Perspectief. Pas wanneer de versterking daadwerkelijk is afgerond, zijn er meetbare positieve effecten te zien op de gezondheid van de bewoners, en neemt hun stress af.
Kwartaal extra vertraging
NCG heeft een kleine proef gedaan en concludeerde dat bewoners overwegend tevreden zijn als isolatiemaatregelen tegelijkertijd worden meegenomen, ook al duurt de versterking van een individuele woning hierdoor gemiddeld 11 weken langer. NCG geeft aan dat de start van de versterking van woningen die daarna aan de beurt zijn, hierdoor naar schatting een kwartaal vertraagt. Wat deze bewoners van die vertraging vinden, heeft de NCG niet onderzocht.
Impact onderschat
De impact op de bredere versterkingsopgave wordt volgens SodM onderschat. De ervaring van de afgelopen jaren laat zien dat NCG haar doelstellingen niet heeft gehaald. Jaarlijks worden er minder woningen versterkt dan gepland, en de verwachting is dat dit tempo voorlopig niet zal veranderen. NCG heeft de capaciteit niet om de taken die al op haar bord liggen op tijd uit te voeren. Eerder onderzoek van NCG wees uit dat de toevoeging van nieuwe taken in het verleden juist een belangrijke oorzaak is geweest van vertraging. SodM verwacht dan ook dat extra taken, zoals het isoleren van woningen die slechts licht versterkt hoeven te worden, de bestaande vertragingen alleen maar verergeren.