De effectiviteit van hand-aan-de-kraan bij het beoordelen van mogelijke gevolgen van mijnbouw rond de Waddenzee
Bij de winning van aardgas en zout onder de Waddenzee wordt zowel de feitelijke bodemdaling als effecten op de natuur voortdurend gemonitord. Het doel is om negatieve effecten tijdig waar te nemen zodat de winning verminderd of gestopt kan worden voordat er onomkeerbare schade ontstaat. Dit heet het hand-aan-de-kraan principe. Inmiddels bestaat dit hand-aan-de-kraan systeem bijna vijftien jaar. Het Staatstoezicht op de Mijnen (SodM) heeft daarom de werking ervan geëvalueerd.
‘Voldoende waarborgen voor de veiligheid van het natuur’
SodM heeft de verschillende componenten van het systeem beoordeeld, en komt tot de conclusie dat het systeem goed in elkaar zit en in potentie voldoende waarborgen biedt om de veiligheid van natuurwaarden in de Waddenzee te borgen. Er zijn echter ook een aantal zwakkere plekken in de systematiek die invulling geeft aan het hand-aan-de-kraan principe. SodM doet een viertal aanbevelingen om deze punten te verbeteren:
-
Blijf uit voorzorg de huidige conservatieve inschatting van de bodemdaling hanteren. Hoewel er wetenschappelijke aanwijzingen zijn dat er mogelijk in delen van de Waddenzee een grotere bodemdaling kan plaatsvinden zonder schade voor de natuur, adviseert SodM uit voorzorg de huidige voorzichtige inschatting te blijven hanteren.
-
Hanteer een realistische verwachtingswaarde bij het berekenen van de bodemdaling, en zorg voor een helder inzicht hoe deze tot stand komt. Hiermee bedoelt SodM: aan het begin van de winning zijn de onzekerheden nog groot, en moet ook rekening gehouden worden met een worst-case scenario. Als de winning al langer duurt, worden de onzekerheden kleiner en kan een meer realistisch scenario worden gebruikt.
-
Creëer ruimte -en een toetsingskader- voor langzame, niet-schadelijke, maar langdurig na-ijlende bodemdaling. Na-ijlende bodemdaling hoeft geen probleem te zijn: het gaat meestal om heel lichte daling, die in het niet valt bij bijvoorbeeld het stijgen van de zeespiegel. SodM vindt het belangrijk dit effect opgenomen wordt in de jaarlijkse rapportage in het kader van de hand-aan-de-kraan.
-
Borg de vaste rol van SodM in de jaarlijkse beoordeling van de bodemdaling. Bodemdaling-metingen vereisten in sterke mate bewerkingen voordat ze gebruikt kunnen worden. De metingen vergen een grote mate van beoordelingsvermogen bij het interpreteren. Zowel voor de bewerking als de interpretatie is specialistische kennis noodzakelijk. Om die reden acht SodM toezicht op de interpretatie van de metingen noodzakelijk. SodM is daarom voornemens voortaan elk jaar niet alleen de metingen maar ook de interpretatie ervan te toetsen, voordat deze naar de Auditcommissie gaan.